Xanthiona

Het is mij nog niet helemaal duidelijk wat de beste instellingen zijn om het maximale uit de zonnepanelen te halen op ons motorjacht Xanthiona. In het vorige bericht over de zonnepanelen schreef ik over 2 opties: gebruik van ‘ignore AC’, waarbij de walstroom wordt afgeschakeld totdat de accu bijvoorbeeld tot 23 V leeg is. Met ons gebruik van elektriciteit, zakt de accu dan tot ca. 50 % ontlading en dan na een dag of 5 springt de walstroom bij om de accu’s weer te laden tot bijvoorbeeld 85 %. De panelen moeten dan op zonnige dagen de rest bijladen. Op donkere dagen en in de winterperiode gaat dat niet lukken.

Bij de ‘ignore AC’ optie had ik in eerste instantie iets over het hoofd gezien. Als namelijk de walstroom afschakelt, schakelt ook de 2e uitgang van de Quattro af. Op die 2e uitgang zitten de zware gebruikers, zoals de oven, vaatwasser, wasmachine, etc. met een eigen groepenkast aangesloten. De daarop aangesloten apparatuur kan ik dan niet meer gebruiken. Erg lastig. Een mogelijkheid om dit op te lossen is, de groepenkast met zware gebruikers ook op de 1e uitgang van de Quattro aan te sluiten. Maar er is ook een andere oplossing, kom ik later op terug

Iemand anders wees mij er verder op, dat het ook niet slim is om met de zware gebruikers eerst de accu flink te ontladen, als je bijvoorbeeld de oven een half uur aan hebt. Je moet de verloren energie ook weer terug stoppen in de accu en met laden ontstaat er ca. 20-30% verlies. Slimmer is, als er veel vermogen wordt gevraagd door een apparaat, dit toch rechtstreeks vanuit de walstroom te laten komen.

De 2e optie, waarbij Distributed Voltage and Current Control (DVCC) is ingesteld op de Venus GX, zou in theorie er voor moeten zorgen dat de Venus GX de gehele stroomvoorziening en laadstroom van het systeem regelt. Hierbij zou dan de laadstroom van de Quattro terug worden geregeld met de hoeveelheid beschikbare laadstroom van de zonnepanelen. Dit leek te functioneren, zolang de laadtoestand van de accu’s in ‘bulk’ stond, maar na de overgang in ‘absorptie’ liep de laadstroom van de zonnepanelen terug naar 0. Bij het laden heeft ogenschijnlijk de Quattro prioriteit over de zonnepanelen.

Via, via, kwam het advies om de ‘float’ laadspanning met 1 V te verlagen. Waarom dit zou moeten is mij niet geheel duidelijk, maar heb dit toch even uitgeprobeerd. In eerste instantie leek dit niet te werken en bleeft de laadstroom door de zonnepanelen 0. Op het moment dat de accu’s van ‘absorptie’ naar de ‘float’ toestand ging, begonnen de panelen weer mee te laden. Dus het verlagen met 1 V werkt. Na enkele uren lezen op de Victron community website over vergelijkbare situaties, kreeg ik de indruk dat ook de absorptiespanning met 1 V verlaagt moet worden, zodat ook bij absorptieladen de zonnepanelen mee gaan doen.

Na nog enkele situaties op de Victron Community site bestudeerd te hebben, kwam ik een specifiek document tegen over ‘Ignore AC‘. Hieruit bleek dat de keuze in VE Configure bij de Virtual Switch voor ‘dedicated Ignore AC’ meer mogelijkheden biedt dan de ‘ignore AC’ optie. 

Bij ‘dedicated Ignore AC’ kun je aangeven dat als er veel vermogen wordt gevraagd, dit niet uit de accu komt, maar toch rechtstreeks door de walstroom wordt geleverd. Bovendien kun je via dit tabblad in VE Configure ook instellen dat bij bijvoorbeeld een accuspanning van 23.5 V of bij een ontlaadtoestand van 50 % de walstroom niet wordt genegeerd. Een laatste mogelijkheid is bij het bereiken van bulk of absorptietoestand of bij een bepaald voltage de walstroom weer wordt afgeschakeld. Volgens het Ignore AC document, is het economischer om na het bereiken van de bulk toestand de walstroom weer af te schakelen, de absorptiefase duurt namelijk veel langer.

Voor de Xanthiona heb ik in VE Configure gedurende enkele dagen ‘dedicated Ignore AC’ als volgt ingesteld:

Deze waardes zul je naar de eigen specifieke situatie van de boot moeten ‘tweaken’. Eerst had ik bijvoorbeeld het aantal Watts op 1400 staan. De waterkoker van 2200 W zorgde er dan voor dat de walstroom aan ging. Maar in eerste instantie wilde ik dat voor een enkel kopje thee, de walstroom niet bij springt. Intentie was immers, de accu’s zoveel mogelijk gebruiken. Waarde verhoogt naar 2400 W. Maar ook dat beviel niet, want de dekwaspomp trekt maar 1300 Watt. Als ik de boot ga wassen gebruik ik die pomp wel enkele uren en die grote hoeveelheid stroom wil ik nou net weer niet uit de accu halen. Dus uiteindelijk de waarde op 1200 Watt gezet en 2 minuten. Het water koken duurt korter dan 2 minuten, dus walstroom niet aan. En met meer dan 1200 Watt voor de dekwaspomp gaat na 2 minuten de walstroom wel aan.

Bij een kennis hier in de haven, die een nagenoeg vergelijkbare installatie heeft ging ’s avonds tijdens het koken op inductie, de walstroom nogal wat aan en weer uit en sprong de Quattro in ‘overload’. Daar hebben we de instelling op 2000 W gezet en die blijft dan minstens 15 minuten. Dat brengt wat rust voor de Quattro.

Een aantal dagen later vond ik een aardige discussie op de Victron community site over het activeren van AC Out 2 (waar mijn zware gebruikers aan hangen).

Met deze assistant is het mogelijk om als er geen walstroom is, om toch de AC Out 2 aan te zetten. Dan hoef ik niet de kabels van AC Out 2 aan AC Out 1 te zetten. De installatie blijft dan zoals ik het oorspronkelijk had bedacht. Helaas kun je de assistant functie niet gebruiken in combinatie met de Virtual Switch. Pech, dacht ik in eerste instantie. Verder zoeken op de Victron Community bracht een oplossing:

Iemand had al uitgedokterd dat je met de ‘general flag’ in combinatie met het ‘start/stop generator’ relais ook de walstroom uit en aan kunt zetten met dezelfde mogelijkheden als bij de Virtual Switch voor ‘dedicated Ignore AC’. Ik heb die assistant grotendeels gekopieerd en gecombineerd met de assistant voor AC Out 2. In bovenstaande assistant zie je hoe ik het nu voor elkaar heb gekregen dat de walstroom op de juiste momenten uit of aan is en de zware gebruikers op AC Out 2 stroom hebben, als de SOC van de accu hoger is dan 75 %.

Over het correct functioneren van Distributed Voltage and Current Control (DVCC) van de MPPT had ik mijn twijfels. Ik had immers geobserveerd dat in tegenstelling tot de handleiding van de MPPT, de zonnepanelen niet de prioriteit boven de Quattro kregen tijdens het laden van de accu. Ook was ik niet zeker of DVCC gebruikt kon worden in combinatie met Ignore AC. Dit heb ik maar eens voor gelegd aan de slimmeriken op de Victron Community site, hier kun je de discussie volgen.

Het enige antwoord is niet helemaal duidelijk, maar ik heb nogmaals het gedrag van DVCC geobserveerd toen de walstroom inschakelde. Het totale te gebruiken amperes is in DVCC op 70 A gezet. Duidelijk zag ik bij volle zon, de panelen meer laden en de Quattro minder en bij een paar wolken, liep de laadstroom van de panelen terug en de Quattro omhoog. Dus het lijkt te werken. We heb ik de absorption spanning en de float spanning enkele tienden lager gezet in de Quattro. Of dat invloed heeft is mij niet duidelijk.