Gisteren is ons motorjacht Xanthiona aan zijn achterste geopereerd. Voor de aangehangen hekschroef van Sidepower moest er een flink gat (20 cm) worden gemaakt. De electrische motor steekt via dat gat van binnenuit in de polyester tunnel die met flink wat bouten en heel veel kit aan de buitenzijde is gemonteerd.

Later deze week zal ik de elektrische aansluitingen maken en zorgen dat de hekschroef ook kan worden bediend met de Hydronautica afstandsbediening. Gemak dient de mens.

Update 20-6-16:
De hekschroef is inmiddels elektrisch helemaal aangesloten en zoals verwacht biedt de hekschroef veel gemak. Bij het zijwaarts aanleggen op de vaste ligplaats in de jachthaven van Strand Horst kan ik nu de Xanthiona eenvoudig op zijn plaats manoevreren en goed aan de kant houden totdat alle lijnen zijn vast gemaakt.

De operatie begint

In de takel (half)

Het eindresultaat

Jaren geleden bij het begin van de bouw van ons motorjacht Xanthiona heb ik me verdiept in het elektronisch besturen van het jacht. Zie o.a. de berichten Elektronische besturing en Nog een fly-by-wire producent. Aanvankelijk voelde ik veel voor het systeem van Tecnautic, maar zag toch wat nadelen. Een nadeel was bijvoorbeeld dat het niet gebaseerd was op de NMEA2000 standaard, maar een eigen CAN protocol gebruikt wat samenwerking met andere navigatieapparatuur moeilijk maakt. Om die reden had ik de voorkeur voor navigatieapparatuur op basis van NMEA2000. Mede omdat Simrad in de kaartplotters software had opgenomen om het Czone distributed-power systeem te bedienen, koos ik uiteindelijk voor alle apparatuur zoveel mogelijk van Simrad. Zo heb ik inmiddels een NNS12 en NSS7 kaartplotter, AIS400 en de autopilot (RC42, AC42, GPS25, RF25) van Simrad geïnstalleerd, alles onderling samenwerkend via NMEA2000 bus.

Simrad FU80, digitaal sturen via NMEA2000

De hoofdstuurpositie op de flying bridge van de Xanthiona heeft een hydraulische besturing. Binnen wilde ik een zo eenvoudig mogelijke stuurpositie die weinig ruimte in neemt. Een enkel scherm en joystick voor de besturing leek me de ideale oplossing. Later werd me duidelijk dat Simrad een aantal joysticks heeft die via NMEA2000 de autopilot regeleenheid (AC42) kan aansturen, die op zijn beurt de Elektrisch Hydraulische Pomp (EHP), die in het hydraulisch stuursysteem is opgenomen, kan bedienen. Dus digitaal sturen.

De Simrad FU80 is een zogenaamde follow-up joystick, waarbij de uitslag van het roer overeenkomt met de stand van de joystick. Eigenlijk een kleine helmstok. De follow-up joystick wordt ook veel gebruikt door de beroepsvaart. Eerst had ik tijdelijk een joystick geïnstalleerd die matig reageerde, als je naar bakboord drukte duurde het even voordat het roer reageerde en dan was het vaak net te veel en moest je weer bijsturen de andere kant op, je was continue aan het corrigeren en dat was behoorlijk vermoeiend op een lang stuk.

Afgelopen week arriveerde de FU80, die ik via een goeie aanbieding op Ebay in Spanje had gevonden. Het apparaat was wat groter dan de foto deed vermoeden, maar wat werkt dat NMEA2000 systeem toch mooi. Afgelopen weekend de FU80 uit de doos, aansluiten met 1 enkele NMEA2000 kabel op het netwerk en het werkt direct. DE FU80 is zeer direct en zeer precies, 1 graadje naar stuurboord of bakboord en het roer reageert direct. Ik ben erg benieuwd hoe dat in de praktijk stuurt. Een collega motorbootvaarder voorspelt dat ik straks alleen nog maar met de joystick wil sturen.

De verplaatsing van ons motorjacht Xanthiona naar Duitsland werd tot nu toe vertraagd door een paar kleine afwerkingen die nog moesten gebeuren. Rondom de achterpui is afgelopen vrijdag een fraaie rand geplaatst en de overgebleven kieren worden deze week volgespoten met pur. De ruitenwissermotor is geplaatst, maar de schakelaar gaf problemen. Ik had een fraaie schakelaar met extra functionaliteit besteld, maar hij werkte niet. Nu is er een originele schakelaar besteld en die wordt deze week aangesloten.

De CV heb ik gisteren gevuld, maar ik kreeg hem niet aan de praat. Vermoedelijk omdat er geen brandstof werd opgevoerd, deze zal ik eerst zelf tot aan de CV moeten opvoeren denk ik voordat de CV dat overneemt en gaat branden. Vrijdag maar even verder prutsen.

Geimproviseerde stuurstand

De geimproviseerde binnenstuurstand is klaar. Alle noodzakelijke apparatuur is aangesloten om bij slecht weer binnen met de joy-stick de Xanthiona te kunnen besturen. Navigatieverlichting werkt, tankmeters doen het, motorpaneel aangesloten, roerstandaanwijzer werkt, electronische motorbediening functioneert, alleen vrijdag moet ik de hoorn nog aansluiten op de voorbereide bedrading.

Een tijd geleden heb ik me eens verder verdiept in hoe ik het nou eigenlijk de motorbediening en de besturing van het motorjacht (in aanbouw) Xanthiona wil gaan inrichten. Eerder schreef ik al eens over een combinatie van fly-by-wire besturing en autopilot van het merk Tecnautic (zie bericht Snelle reactie Technautic).

ZF MicroCommander voor de elctronische bediening van de motor

Via diverse sites heb ik gezocht naar vergelijkbare systemen en uiteindelijk heb ik voor de electronische bediening van de motor gekozen voor een MicroCommander 9001 van het merk ZF Mathers (Roberts maritime systems ). Het systeem wordt geleverd door Marinetechnics. Inmiddels is deze besteld in de VS en wordt binnenkort geinstalleerd. Voor het principe van het systeem, zie tekening rechts.

Er zijn diverse andere leveranciers, maar in dit merk heb ik veel vertrouwen, bovendien zijn ze Lloyds goedgekeurd en ze kunnen uitstekend samenwerken met de YachtController of Hydronautica besturing.  

Concept van de electronische bediening

Het ultieme alles in 1 kastje/doosje dat en de motor bedient en kan sturen en de boeg- en hekschroef bedient is er volgens mij niet. Je zult het meer moeten hebben van een combinatie van apparatuur. Bij Tecnautic werd niet helemaal duidelijk hoe je nou die boeg- en hekschroef moest bedienen. Op de laatste Boot Dusseldorf heb ik tevens de actuators van Tecnautic bekeken die je nodig hebt om een digitaal signaal om te zetten naar daadwerkelijk mechanische bediening van de motor en ik vond die actuators niet voldoende solide. Tecnautic heeft ook geen afstandsbediening    Technautic overview  en dat vindt ik wel belangrijk omdat de Xanthiona toch grotendeels door mezelf wordt bestuurd en aangelegd. Erg handig om bij het aanleggen in het gangboord te staan en met een lichte druk op de knop van de afstandsbediening de boot naar de kant of in een box te manoevreren.

Ook Ultraflex (Ultraflex motorbediening) levert iets vergelijkbaars als de MicroCommander maar hier heb ik geen combinatie gezien met de besturing en de boeg- en hekschroef. Ook zijn ze redelijk prijzig. Glendinning is ook een goed en betrouwbaar merk met solide apparatuur voor de motorbediening (Glendinning motorbediening).

Bij de MicroCommander werd aangegeven dat deze met name ook wordt gebruikt door YachtController en ook Hydronautica geeft dit aan. YachtController (YachtController.nl ) is een bekend (italiaans) systeem van de draadloze afstandsbediening van jachten. Je moet dit apparaat wel combineren met zo’n electronische motorbediening en ook koppelen aan je boeg- en hekschroef. Je kunt dan vanaf elke plek op je boot de boot volledig besturen om bijvoorbeeld een krappe box in te varen. Uit veiligheid kun je er niet het gas mee bedienen, je kunt dus alleen stationair vooruit of achteruit. Sturen doe je niet met het roer maar de YachtController bedient de boeg- en hekschroef. Wil je helemaal ultiem gaan, dan kun je ook nog je ankerlier er mee op afstand bedienen. YachtController heeft veel lovende recensies en voldoet aan International Standards for marine equipment: BS-EN-ISO-FCC.    

Afstandsbediening van YachtController

Hydronautica (Hydronautica) heeft ook interessante spullen en spreekt me eigenlijk iets meer aan. Het systeem heeft als voordeel dat het ook een pookje heeft (EZY-Dock) zodat de bediening/besturing heel simpel en gevoelsmatig via de joy-stick gebeurt: joy-stick beetje naar rechts en de boot gaat naar rechts. Ook combineert Hydronautica dit met een autopilot (EZY-Pilot) en een blijf-op-je-plaats systeem (EZY-Positioning). Dit laatst kan handig zijn als je in een krappe haven stil ligt en je moet nog wat voorbereidingen doen voordat je kunt aanleggen. Spullen zien er fraai uit.

Wat niet duidelijk wordt van de website van Hydronautica of de autopilot werkt via de boeg- en hekschroef of ook kan werken met een zogenaamde Electrisch Hydraulische Pomp (EHP). In eerste instantie plaats ik zo’n EHP met een slim pookje om voorlopig bij de 2de stuurpositie (in de keuken) te kunnen sturen voor het geval dat het slecht weer is. Een nadeel van de Hydronautica t.o.v. de Yacht Controller is de afwezigheid van bediening van de ankerlier.   

De hoofdstuurpositie van de Xanthiona is op de flyingbridge met een hydraulisch stuurwiel en de electronische MicroCommander motorbediening. Op termijn wordt dan de autopilot, docking systeem, afstandsbediening, etc. aangebracht.