Wel of geen zonnepanelen installeren op ons motorjacht Xanthiona blijft me bezig houden. Vooral als ik weer een aardige stroomrekening ontvang van de jachthaven. Met de installatie van de Victron Venus GX heb ik het onderwerp toch weer opgepakt. De Venus GX geeft een verrassend goed inzicht in het stroomverbruik en de GX is al helemaal voorbereid om zonnepanelen in combinatie met een Victron MPPT lader in het elektrisch systeem op te nemen. Het lijkt een logische keuze en bespaart uiteindelijk geld. Een bijkomend voordeel is dat als je ergens voor anker ligt, de accu’s minder snel leeg zijn.
Wat heb ik geleerd sinds het bericht Welke zonnepanelen en lader en Zonnepanelen om hoge walstroomkosten te voorkomen? In ieder geval dat een constructie met panelen boven de bijboot niet gaat werken. Een andere optie zou zijn een soort afdekking als bimini over het voorste gedeelte van de flying bridge en daar de panelen op. Dan kan ik ca. 6 panelen kwijt. Maar hier wil ik nog niet aan, omdat dit dan waarschijnlijk een vaste constructie wordt en dan beperk ik de doorvaarthoogte.
Na veel meten denk ik dat ik 2 panelen op het schuine voordek kwijt kan en 2 aan de voorzijde van de flying bridge. Maar ik kan me er niet toe zetten om 2 panelen op de voorkant van de flying bridge te monteren. Dat is zo lelijk. Dus ik ga beginnen met 2 panelen op het voordek. De ruimte is daar beperkt en mogelijk kan ik er net 2 standaard panelen van 169 x 100 cm kwijt. Ik zit al een tijd het hele internet af te speuren naar panelen met afwijkende maten om meer vermogen op het voordek te creëeren. Zo passen er ook 4 van 146 x 66 cm. Maar 4 kleine panelen van 180 Wp leveren net wat minder op dan 2 panelen van 370 Wp. De kosten voor 4 x 180 Wp is vergelijkbaar met de kosten voor 2 x 370 Wp. Het grote voordeel van de 370 Wp is dat deze van een kwalitatief zeer goed merk zijn en een efficiency hebben 21.4 %.
Er is van alles te berekenen, diverse formules tref je aan op het internet. Om te berekenen wat het oplevert, dacht ik eerst dat je een gemiddeld rendement van 80 % (gebaseerd op het aantal zonuren en lichtintensiteit in Nederland) moet gebruiken . Dan levert dit per jaar 740 x 80 % = 592 kWh op. Vandaag trof ik een betere formule aan:
Totale vermogen in Wp x Instralingsfactor x Verliesfactor = Opbrengst.
De instralingsfactor is afhankelijk van de stralingsterkte van de zon, deze verschilt per dag, tijdstip en tijd van het jaar. In Nederland wordt daarom over het algemeen een gemiddelde van 85% of 0,85 gebruikt. De verliesfactor is een procentueel kengetal dat aangeeft hoeveel verlies een zonnepanelen systeem aan instraling mist, omdat de kijkhoek van de panelen en de helling van een dak afwijkt van de optimale instralingsfactor. Om de verliesfactor te kunnen bepalen, dien je de hellingshoek en de kijkhoek van het dak te weten. Met behulp van deze twee kan volgens de onderstaande tabel van Hespul de verliesfactor worden bepaalt.
Uit bovenstaande tabel lees je af dat de ideale hellingshoek voor een zonnepaneel ca. 35 graden is. Als de zonnepanelen op de Xanthiona op het voordek komen, dan is de hoek ca. 10 graden. Ideaal is dat de panelen naar het zuiden tot het westen gericht zijn. Echter tijdens het varen is dat niet altijd mogelijk. Op de huidige ligplaats in de haven zullen de panelen op de Xanthiona van ZW tot NW georienteerd zijn. Voor de 2 panelen van 370 Wp wordt de opbrengst dan: 740 x 0.85 x 0.93 (hellingshoek ca. 10 graden, panelen gericht richting het ZW-NW) = 585 kWh per jaar.
Het normale stroomverbruik schommelt per dag gemiddeld tussen 5.5 kWh (niemand op de boot, alleen CV en koelkast aan) en 6.5 kWh (regelmatig een dag en weekend op de boot, diverse apparaten aan). In de tijd dat de Xanthiona een jaar werd bewoond, lag het verbruik op ca. 11 kWh per dag. 11 kWh x 365 dagen = 4015 Kwh.
Is het de moeite waard? Uiteraard, groen is altijd goed, elke besparing telt. Maar wat is de terugverdientijd en wanneer ga je dan winst maken? Dat hangt heel sterk af van de kosten voor de installatie. Inmiddels gekocht:
-2 x LG Neon R 370 Wp: 630 €
-Victron MPPT 100/30: 181 €
-kabels: 60 €
Totaal: 870 €
Uitgaand van de mogelijke 585 kWh per jaar is de besparing 585 x 0.36 € = 229 €. Terugverdientijd 870 / 229 = 3.8 jaar.
Als we ooit permanent op de Xanthiona gaan wonen, dan ga ik wel voor de optie om de constructie te laten maken met een vaste bimini, waarop dan de 6 grote panelen kunnen. Dan komt er bijvoorbeeld 6 x 370 Wp bij. Totaal wordt dan 2960 Wp. Samen met de 740 Wp lijkt me dat ruim voldoende om in de zomer volledig zonder walstroom te leven. In de haven is hier een boot die 10 x 330 Wp op zijn dak heeft liggen en ’s zomers geen stroomrekening heeft.
Xanthiona 